Era – soundtrack do filmu, którego nie ma
Projekt muzyczny francuskiego gitarzysty Erica Levi powstał we Francji w 1995 roku. Era (stylizowany zapis: +eRa+, pełna nazwa: Enminential Rythmn of the Ancestors) zaliczana jest do nurtów ambient (przez charakterystycznie powtarzającą się elektroniczną perkusję) i new age. W większości tekstów słowa wykorzystane w utworach są napisane językiem imitującym łacinę, ale część tekstów jest napisana po angielsku np. „Misere Mani”, „Mother” czy „Sentence”.
Era – Inspiracje
Chóry są inspirowane brzmieniem średniowiecznych pieśni katarów – przedstawicieli ruchu religijnego działającego w XI-XIII wieku w południowej Francji i północnych Włoszech, skierowanego przeciw ustrojowi feudalnemu i hierarchii kościelnej, głoszącego i praktykującego zasadę dobrowolnego ubóstwa, nieuznający składania przysiąg, służby w wojsku, oddawania czci krzyżowi i idei czyśćca. Katarzy uznawani są przez Kościół katolicki za heretyków. Eric Levi podkreśla, że jego celem jest tworzenie takiej muzyki mogącej być ścieżką dźwiękową do nieistniejącego jeszcze filmu.
Debiut Ery
W 1996 roku zadebiutował pierwszy album Ery zatytułowany po prostu Era. W zależności od kraju dystrybucji na płycie znajdowało się od 10 do 13 utworów wraz z remiksami utworów „Ameno”, „Enae Volare Mezzo” i „Mother” oraz rożne warianty tracklisty (kolejności utworów). Mimo że ten album osiągnął światowy sukces to moim zdaniem mieszanie kolejności utworów sprawia że płyta nie jest spójna i nie ma w sobie żadnej dramaturgii.
Goście, goście
Najstarszą kompozycją z tej płyty jest „Enae Volare”, która powstała na potrzeby filmu „Les Visiteurs” znanego w Polsce jako „Goście, goście” mającego premierę jeszcze przed powstaniem Ery w 1993 roku. Komedia o rycerzu (w tej roli Jean Reno) i jego giermku (Christian Clavier) gdzie obaj przenoszą się w czasie z średniowiecza do dwudziestowiecznej Francji. Eric Levi był kompozytorem muzyki do tego filmu i jego sequeli.
Goście, goście (Les visiteurs) – Enae Volare
Ameno
Największym przebojem Ery niewątpliwie jest utwór „Ameno” znany na całym świecie, ale w 2014 tak jakby zyskał nowe życie, bowiem stał się on popularnym memem za sprawą użytkownika Twitcha Noxious’a, gdzie zapętlał piosenkę podczas gry w Hearthstone oraz użytkowników Reddita.
Dyskografia Ery
- Era (1996)
- Era 2 (2000)
- The Mass (2003)
- Reborn (2008)
- Classics (2009)
- Classics II (2010)
- 7th Sword (2017)
Tata Kazika – Stanisław Staszewski
Stanisław Staszewski (fot. oficjalna strona wytwórni SP Records)
Każdy z nas zapewne słyszał „Baranka” i podśpiewywał jego refren na jakiś imprezach, będący notabene cytatem z II części „Dziadów” Adama Mickiewicza.
„Na głowie kwietny ma wianek,
W ręku zielony badylek,
A przed nią bieży baranek,
A nad nią lata motylek”
Tata Kazika architektem Płocka
Ale nie każdy z nas zna osobę i historię autora – Stanisława Staszewskiego. Z zawodu nie był artystą, ale architektem. Został w pierwszej połowie lat sześćdziesiątych naczelnym architektem Płocka, mimo że mieszkał w Warszawie, prowadził także budowę rafinerii zwanej potocznie Petrochemia. O pracy podczas budowy opowiadała piosenka „Inżynierowie z Petrobudowy”.
Kult – Inżynierowie z Petrobudowy
W pamięci osób mających styczność ze Stanisławem Staszewskim wspominany jest jako szalenie towarzyska i imprezowa osoba. Swoje piosenki wykonywał głównie na imprezach u przyjaciół i znajomych. Tata Kazika utwory nagrywał na amatorskich kasetach przez co te zachowane nagrania nie są w najlepszej jakości.
Emigracja w Paryżu
W 1967 roku Stanisław Staszewski wyemigrował do Paryża (Kazik miał wtedy 4 lata). Pracował w stolicy Francji w charakterze kreślarza, potem w Boulogne-sur-Mer. Podczas tego pobytu powstał piosenki „Bal kreślarzy” i „Marianna”. Tata Kazika mimo że uważał się za komunistę to w „Mariannie” krytycznie oceniał entuzjazm młodych francuskich lewicujących inteligentów wobec komunizmu.
„O jak klawo, o jaka draka
Można śmiać się, można i płakać
Wnet zapomnieć na dupie krosty
Zamiast krzywych nogi mieć proste
Przeliczne podniety i nowe wciąż gadgety
Kat, ofiara, Che Guevara„
A gdy będę umierał…
Stanisław Staszewski zmarł na serce 22 stycznia 1973 roku. Mimo iż wiedział, że jeśli nie będzie się leczył może umrzeć to jednak nie zamierzał dbać o siebie, ponieważ jego zdaniem będzie to go ograniczało i nie będzie mógł prowadzić imprezowego trybu życia. Wiedząc o swojej nachodzącej śmierci poinstruował swoją współlokatorkę jak zadzwonić na pogotowie, ponieważ ona była Polką nieznającą francuskiego. Natomiast on sam na dzień przed śmiercią (według innej wersji na trzy dni) napisał piosenkę pożegnalną „A gdy będę umierał…”
Stanisław Staszewski – A gdy będę umierał…
Tata Kazika odnaleziony
W 1992 roku Jacek Kaczmarski wydał nietypową dla siebie płytę „Bankiet” na której śpiewał swoje mniej poważne utwory w tym piosenki Staszewskiego: „Baranek”, „Inżynierowie z Petrobudowy”, „Bal kreślarzy” i „Celina”. Rok później za twórczość ojca wziął się Kazik wraz z Kultem wydając płytę „Tata Kazika” w 1993 roku, a trzy lata później „Tatę 2” na której w utworze „Kochaj mnie, a będę twoją” wystąpiła gościnnie Violetta Villas. Dwa lata temu Kazik wraz z Kwartetem ProForma nagrali „Tatę Kazika kontra Hedorę” płytę z odnalezionymi tekstami do których oryginalny materiał muzyczny się nie zachował.
Ojdadana Grzegorza z Ciechowa
Zdjęcie z planu filmu „Ojdadana” (fot. Andrzej Świetlik)
Zmagania z ludowizną
Dawno temu zanim powstała „Ojdadana” w czasach PRL-u muzyka ludowa była bardzo promowana przez władzę komunistyczną. Właśnie tej promocji zawdzięczamy powstanie takich zespołów ludowych takich jak „Śląsk” czy „Mazowsze”, a także Cepelii (Centrali Przemysłu Ludowego i Artystycznego) – sieci sklepów z rękodzielniczymi artykułami ludowymi. Z tego powodu muzyka ludowa nie była zbyt doceniana przez społeczeństwo. Mawiano wówczas: „Nie lubię chamstwa i góralskiej muzyki”. Próbowano też łączyć big-beat lat 60. z folkiem, mając nadzieję na „spolszczenie rocka”. Jak wspominał sam o tej niechęci Ciechowski: „Audycje radiowe były regularnie nadawane w Programie I Polskiego Radia o godzinie trzynastej. Na dźwięk zajawki audycji Z Kolbergiem po kraju wszyscy wyłączali odbiorniki”.
Ojdadana – praca nad płytą
W świecie tuż przed powstanie płyty już nie było niczym nowym łączenie współczesnych brzmień z muzyką etniczną. Ba! Ten nurt miał już swoją nazwę – world music. Na świecie w tym czasie wiódł prym francuski duet Deep Forest sprzedając swoją debiutancką płytę w trzech milionach egzemplarzy. Grzegorz Ciechowski zainspirowany tymi dokonaniami postanowił szukać w archiwach, nagrań z ludowymi przyśpiewkami wykonywanymi a capella. Często znajdował je w niedigitalizowanej postaci na starych i dawno nie odtwarzanych taśmach. Potem dostosowywał je do swojego projektu dostrajając je, wyrównując czy samplując. Przyśpiewki wykorzystane w płycie „Ojdadana” były nagrane na festiwalach w Kazimierzu Dolnym, pochodziły one z Lubelszczyzny oraz z okolic Łowicza i Skierniewic. Ciechowski zaprosił do współpracy gitarzystę Jacka Królika, basistów – Leszka Biolika – z Republiki oraz Krzysztofa Ścierańskiego oraz Dimę Chaabacka – grającego na fletni Pana, a przy okazji kompozytora „Polki galopki”.
Kontrowersje
„Ojdadana” wzbudziła dosyć duże kontrowersje. Zarzucano Ciechowskiemu, że przywłaszcza sobie nagrania w komercyjnych celach. Nie byli też zachwyceni etnografowie twierdząc że nie szanuję tradycji. Jednakże dzięki temu o muzyce ludowej zaczęto głośniej mówić i żywo się nią interesować.
„Piejo kury piejo” sfilmowane
Nietypowemu projektowi musi towarzyszyć nietypowa promocja. Do współpracy nad filmem Ciechowski zaangażował reżysera filmowego Jana Jakuba Kolskiego. Wspólnie z nim nakręcił film Ojdadana, który składał się z czterech części. Film krótkometrażowy został tak skonstruowany że te 4 części osobno mogą funkcjonować jako teledyski. Zndują się takie utwory takie jak „Piejo kury piejo”, „A gdzież moje kare konie”, „Polka galopka” i „Oj zagraj że mi zagraj”.
Grzegorz z Ciechowa – Piejo kury piejo
Obywatel G.C. wchodzi na scenę
Obywatel G.C. (fot. Andrzej Świetlik)
Pierwsza płyta Obywatela G.C.
„Obywatel G.C.” ukazał się w 1986 roku. Materiał zaprezentowany na płycie miał istnieć jako trzecia płyta Republiki. Jak możemy zauważyć aranżacje „obywatelskie” utworów są znacznie bogatsze w brzmieniu niż aranżacje „republikańskie”, a to za sprawą znakomitych sidemanów takich jak Jan Borysewicz na gitarze (znany z Lady Pank, z zespołem do których fani Republiki nie byli nastawieni przyjaźni w przeciwieństwie do samych muzyków), Jose Torres na kongach i instrumentach perkusyjnych, Krzysztof Ścierański na gitarze basowej czy saksofonistę znanego na całym świecie – Michała Urbaniaka. Niestety album nie osiągnął komercyjnego sukcesu z powodu braku dobrej promocji i koncertów.
Obywatel GC – Paryż-Moskwa 17:15
Republika – Paryż-Moskwa 17:15 (Demo)
Obywatel G.C. – „Tak, tak”
W końcu lat 80. XX wieku, kiedy w Polsce szalała galopująca inflacja państwowa firma Zjednoczone Przedsiębiorstwa Rozrywkowe (ZPR) postanowiła wziąć pod swoje skrzydła Grzegorza Ciechowskiego po rozstaniu się z dotychczasowym menadżerem Jackiem Sylwinem. Niedługo potem został Jerzy Tolak, który jak okazało się 13 lat później był najdłużej i aż do końca życia Grzegorza. Jak wcześniej wspominałem polska gospodarka nie była w najlepszym stanie, więc znalezienie pieniędzy na superprodukcję było wielkim wyzwaniem zwłaszcza gdy pierwsza płyta Obywatela G.C. nadal leżała na półkach sklepów muzycznych. Stąd nasuwa się pytanie jak przekonał ZPR-y do inwestycji. Otóż pierwotna koncepcja tej płyty polegała na wykonywaniu utworów przez innych wokalistów takich jak Stanisław Sojka, John Porter czy Kora. Pomysł ten odpadł kiedy Kora miała wykonać swoje partie wokalne, ale słysząc wcześniej wokale Soyki uznała, że to nie jest dobry pomysł. Grzegorz Ciechowski zgodził się z nią twierdząc, że „płyta utraciłaby swą jednorodność artystyczną”. Realizatorem był, podobnie jak na pierwszej płycie, Rafał Paczkowski również zajmujący się programowaniem. Do tego celu zakupiono sampler Akai. Oprócz produkcji zwraca na siebie niebanalne grono instrumentalistów takich jak Wojciech Karolak, Krzysztof Ścierański, Adam Wendt czy sam trębacz Tomasz Stańko, który zagrał w „Podróży do ciepłych krajów”, „Depeszy do producenta” i „Ani ja, ani ty”. Płyta okazała się bestsellerem, a listę przebojów Trójki podbiły evergreeny „Tak, tak to ja” i „Nie pytaj o Polskę”.
Republika marzeń Obywatela G.C.
Skład zespołu Republika (fot. Andrzej Świetlik)
Prawie 40 lat temu w toruńskim klubie „Od Nowa” powstał kultowy i nie istniejący już obecnie zespół rockowy – Republika. Przekształcona w 1981 roku z wcześniejszej Res Publiki przez dotychczasowego flecistę Grzegorza Ciechowskiego. Zespół debiutował takimi przebojami jak „Kombinat”, „Sexy doll”, „Telefony” czy też absolutnym evergreenem „Białą flagą”. Te utwory, które zostały wydane jako single bądź też zostały zarejestrowane specjalnie do radiowej „Trójki” wydano na płycie dopiero w 1993 roku.
Skład zespołu
W skład grupy wchodzili: frontman, klawiszowiec i flecista Grzegorz Ciechowski, gitarzysta Zbigniew Krzywański, perkusista Sławomir Ciesielski oraz basista Paweł Kuczyński, którego w latach 90. zastąpił Leszek Biolik, grający dotychczas z koncertowym składem Obywatela G.C..
Pierwsza era Republiki
Pierwszą wydaną długogrającą płytą w 1983 roku były „Nowe sytuacje”. Z tej płyty pochodzą takie utwory jak tytułowe „Nowe sytuacje”, „Halucynacje”, „Arktyka” czy „Śmierć w bikini”, do której nakręcono teledysk. Powstał on jako praca zaliczeniowa reżysera Ryszarda Czernowa studiującego wówczas na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.
Rok później powstała jej anglojęzyczna wersja znana jako „1984” nawiązująca nazwą do książki George’a Orwella, a wydana w Polsce dopiero w 2002 roku. W tym samym roku ukazał się drugi album zespołu „Nieustanne tango”. Z tej płyty pochodzą: „Obcy astronom”, „Wielki hipnotyzer”, „Na barykadach walka trwa” i utwór instrumentalny „Poranna wiadomość”.
Republika – rozpad i jej ponowna reaktywacja
W 1986 roku zespół się rozpadł podczas nagrywania trzeciej płyty, która finalnie została nagrana jako debiut Obywatela G.C. – solowego wcielenia Ciechowskiego. W 1991 roku Republika nagrała pierwszą płytę po reaktywacji – „1991” z największymi przebojami w nowych aranżacjach. W latach 90. powstały płyty takie jak „Siódma pieczęć” czy „Republika marzeń” (z której pochodzi piosenka „Zapytaj czy cię kocham”), jednakże największy sukces zdobyła „Masakra” w 1998 roku z przebojami takimi jak „Mamona”, „Odchodząc” czy „Raz na milion lat”.
Niespodziewany koniec zespołu
Trzy lata później Republika zaczęła pracować nad nowym albumem, który nie został ukończony przez nagłą śmierć lidera 22 grudnia 2001 roku. Ostatecznie wydano płytę koncertową i 4 kompozycje w tym zupełnie nową piosenkę – „Śmierć na pięć”. Teledysk do niej stworzył rysownik i animator Mariusz Wilczyński.